హార్టికల్చర్

ఉద్యాన మరియు పట్టుపరిశ్రమ శాఖ :

శాఖ పేరు : ఉద్యాన & పట్టుపరిశ్రమ శాఖ

HoD పేరు : శ్రీ. ఆర్.శ్రీనివాసరావు.

HoD యొక్క హోదా : జిల్లా ఉద్యాన & పట్టుపరిశ్రమ శాఖ అధికారి.

శాఖ కార్యాలయ చిరునామా : జిల్లా ఉద్యాన & పట్టుపరిశ్రమ శాఖ అధికారి,ఇంటిగ్రేటెడ్ డిస్ట్రిక్ట్ ఆఫీస్ కాంప్లెక్స్ (IDOC), 2వ అంతస్తు, గది నం. S-31, సుబేదారి, హనుమకొండ, హనుమకొండ జిల్లా, పిన్ కోడ్: 506001.

ఇమెయిల్ : dhso-wglu-horti@telangana.gov.in , dhso.warangal@gmail.com

విభాగం/పరిచయం గురించి:

రాష్ట్ర అభివృద్ధికి ఉద్యానవన “కేంద్రీకృత రంగాలలో” ఒకటిగా గుర్తించబడింది. హార్టికల్చర్ వాణిజ్య ప్రాముఖ్యతను పొందింది మరియు వ్యవసాయంలో ముఖ్యమైన అంశంగా మారింది.

ఉద్యాన పంటలు అధిక రాబడిని దృష్టిలో ఉంచుకుని వ్యవసాయాన్ని వైవిధ్యపరచడానికి మెరుగైన ప్రత్యామ్నాయాన్ని అందిస్తాయి. వ్యవసాయంలో అభివృద్ధి చెందుతున్న సవాళ్లను అధిగమించడానికి వ్యవసాయ వైవిధ్యీకరణ ఒక ముఖ్యమైన వ్యూహంగా గుర్తించబడింది.

ప్రాంత అభివృద్ధి, నర్సరీలు, సాగు మరియు వ్యవసాయం, పంటల నిర్వహణ, ఉత్పత్తులు, పంట అనంతర నిర్వహణ, వ్యాపారం, నిల్వ, ప్రాసెసింగ్, రవాణా, మార్కెటింగ్ మరియు పంపిణీకి సంబంధించిన ప్రత్యక్ష మరియు పరోక్ష కార్యకలాపాలకు మద్దతు ఇవ్వడం ద్వారా ఉద్యాన రంగం పెద్ద ఉపాధి అవకాశాలను అందిస్తుంది. హార్టికల్చర్ వస్తువులు మరియు ఉత్పత్తులు. ఉద్యానవన రంగంలో వృద్ధి ఉపాధికి ఊతమిస్తుందని భావిస్తున్నారు. పోషకాహార సమృద్ధిని మెరుగుపరచడంలో మరియు పేదరిక నిర్మూలనలో పండ్లు మరియు కూరగాయల పంటలు ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తాయి.

గ్రామీణ ప్రజల ఆదాయాన్ని మెరుగుపరచడం ద్వారా రాష్ట్ర ఆర్థిక వ్యవస్థలో ఉద్యాన పంటలు ప్రత్యేక పాత్ర పోషిస్తాయి. ఈ పంటల సాగు శ్రమతో కూడుకున్నది మరియు గ్రామీణ ప్రజలకు చాలా ఉపాధి అవకాశాలను సృష్టిస్తుంది. ఇది మాత్రమే కాదు, అందుబాటులో ఉన్న బంజరు భూములు క్షీణిస్తున్న నీరు మరియు శక్తి వనరులు క్షేత్ర పంటల నుండి ఉద్యాన పంటలకు మళ్లించడం అవసరం, ఇది క్షేత్ర పంటలకు అవసరమైన నీరు మరియు ఇతర ఇన్‌పుట్‌లపై తక్కువ డిమాండ్ కలిగి ఉంటుంది.

ఉద్యానశాఖ ద్వారా వరంగల్ జిల్లాలో 2021-22 ఆర్ధిక సంవత్సరములో అమలుపరుచబడుచున్న వివిధ పథకాల వివరాలు.

మిషన్ ఫర్ ఇంటిగ్రేటెడ్ డెవలప్‌మెంట్ ఆఫ్ హార్టికల్చర్ (MIDH).
ప్రధాన మంత్రి కృషి సించాయీ యోజన (PMKSY)

– పర్ డ్రాప్ మోర్ క్రాప్ (తెలంగాణ స్టేట్ మైక్రో ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్ట్ TSMIP).

రాష్ట్రీయ కృషి వికాస్ యోజన (RKVY).
నూనెగింజలు మరియు ఆయిల్ పామ్ జాతీయ మిషన్ (NMEOOP).

5. పట్టు పరిశ్రమ

I. సమీకృత ఉద్యాన అభివృద్ధి మిషన్ (MIDH):

పండ్లతోటల పెంపకము : ఈ ఆర్ధిక సంవత్సరంలో 267.20 ఎకరాలలో 31.20 లక్షల వ్యయంతో పండ్ల తోటలు 50%/40% రాయితీతో (అరటి 140.00 ఎకరాలు, బొప్పాయి 75.00 ఎకరాలు, డ్రాగన్ ఫ్రూట్ 10.00 ఎకరాలు మరియు కూరగాయలు 42.20 ఎకరాలు) పెంచుటకు పథకము మంజూరీ అయినది.

పథకం యొక్క లక్ష్యాలు: స్థిరమైన అధిక సాంద్రత లేదా అత్యధిక సాంద్రత కింద మెరుగైన రకాలు/హైబ్రిడ్‌లతో గుర్తించబడిన పండ్ల తోటల (శాశ్వత/ శాశ్వతం కాని) అదనపు ప్రాంతాన్ని తీసుకురావడం

a.వివిధ పంటల రాయితీ వివరాలు ( 1 ఎకరానికి )

క్రమ సంఖ్య	పంట పేరు	మొక్కల మధ్య దూరం	మొక్కల సంఖ్య	రాయితీ %	మొదటి సం II	రెండవ సం II	మూడవ సం II	మొత్తం	అర్హత/ ఒక రైతుకు
1	అరటి	1.8m x 1.8m	1234	40%	12296	4098	0	16394	10.00
2	బొప్పాయి	1.8m x 1.8m	1234	50%	9000	3000	0	12000	10.00
3	మామిడి	5m x 5m	160	40%	3936	1312	1312	6560	10.00
4	బత్తాయి/నిమ్మ	6m x 6m	111	40%	3840	1280	1280	6400	10.00
5	జామ	3m x 3m	444	40%	7040	2346	2347	11733	10.00
6	కమలము (డ్రాగన్ ఫ్రూట్ )	1.82m x 1.82m	1200	40%	38400	12800	12800	64000	10.00
7	కూరగాయలు	–	8000	40%	8000	0	0	8000	2.20

రెండవ సంవత్సరం తోటల యాజమాన్యము:: 2020-21 ఆర్ధిక సంవత్సరంలో స్థాపించిన పండ్లతోటలకు 50%/40% రాయితీతో రెండవ సం,, యాజమాన్యము క్రింద 321.00 ఎకరాలలో 11.50 లక్షలతో పథకము మంజూరీ అయినది.
మూడవ సం,, తోటల యాజమాన్యము : 2019-20 ఆర్ధిక సంవత్సరంలో స్థాపించిన పండ్లతోటలకు 40% రాయితీతో మూడవ సం,, యాజమాన్యము క్రింద మొత్తము 20 ఎకరాలలో 0.61 లక్షలతో పథకము మంజూరీ అయినది.

II.రేజువేనేషన్:

పాత పండ్ల తోటల పునరుద్దరణలో భాగంగా 50% రాయితీపై 45.00 ఎకరాలలో 3.60 లక్షల వ్యయంతో మామిడి తోటల పునరుద్దరణ అమలుపరచడానికి పథకము మంజూరీ అయినది.

రాయితీ: రూ. 8,000/- ఎకరానికి. అర్హత: 1 హెII /ఒక రైతుకు

పథకం యొక్క లక్ష్యాలు:

15 సంవత్సరాల కంటే ఎక్కువ వయస్సు ఉన్న తోటల ఉత్పత్తి మరియు ఉత్పాదకతను పెంచడానికి, పాత మరియు వృద్ధాప్య తోటలను తగిన మరియు సమీకృత ఇన్‌పుట్‌ల కలయికతో, కత్తిరింపు/అంటుకట్టుట పద్ధతులతో పునరుద్ధరించడం.
చెట్టు ఆకారం మరియు పెరుగుదలను నియంత్రించడానికి.
నాణ్యమైన పండ్ల ఉత్పత్తితో ఉత్పాదకతను పెంచడానికి.
పండ్ల పంటల సాగు ఖర్చు మరియు రసాయన పురుగుమందులు మరియు శిలీంద్ర సంహారిణుల వాడకం తగ్గించడం ద్వారా తెగుళ్లు మరియు వ్యాధులను తగ్గించడం.

III.చిన్న నీటి కుంటలు:

ఈ పథకములో భాగంగా నీటి నిల్వ కోసం 20mx20mx3m కొలతలతో (03) నీటి కుంటలని నిర్మించడం కొరకు 2.25 లక్షల వ్యయంతో అమలుపరచడానికి పథకము మంజూరీ అయినది.

పథకం యొక్క లక్ష్యాలు: ఫార్మ్ పాండ్స్ నీటి అనేది నిల్వ కోసం నిర్మించిన మానవ నిర్మిత ట్యాంకులు కాలువలు, బోరు బావులు మొదలైన వాటి నుండి వర్షాకాలంలో రైతుల పొలంలో నీటిని నిల్వ క్లిష్ట సమయంలో పంటలు లేదా తోటలకు ప్రాణాలను కాపాడే నీటిపారుదలని అందించడం ఎండాకాలంలో మొక్కలను రక్షించడం కొరకు ఉపయోగపడుతుంది.

రాయితీ: రూ. 75,000/- 1 యూనిట్. అర్హత: 1 యూనిట్ /ఒక రైతుకు.

IV. మల్చింగ్ :

రక్షిత సేద్యములో భాగంగా పచ్చి మిరప, కూరగాయలు మరియు పూల తోటలలో మల్చింగ్ విధానమునకు 50% రాయితీపై 181.10 ఎకరాలలో 11.60 లక్షల వ్యయంతో అమలుపరచడానికి పథకము మంజూరీ అయినది.

రాయితీ: రూ. 6,400/- 1 ఎకరానికి. అర్హత: 5 ఎకరాలు /ఒక రైతుకు.

పథకం యొక్క లక్ష్యాలు:

మల్చింగ్ అనేది నేల తేమను పరిరక్షించడానికి, కలుపు మొక్కల నివారణకు మరియు ఉద్యాన పంటల నాణ్యత మరియు దిగుబడిని మెరుగుపరచడం.

V. ఉద్యాన యాంత్రీకరణ :

ఈ పథకములో భాగంగా చిన్న/సన్నకారు , ఎస్.సి మరియు ఎస్.టి రైతులకు 50% మరియు ఇతరులకు 40% రాయితీపై 12 ట్రాక్టర్ మౌంటెడ్ స్ప్రేయర్ల కోసం 6.91 లక్షల వ్యయంతో అమలుపరచదానికి పథకము మంజూరీ అయినది.

పథకం యొక్క లక్ష్యాలు:

వ్యవసాయ యాంత్రీకరణ పరిధిని చిన్న మరియు సన్నకారు రైతు వర్గాలకు
మరియు వ్యవసాయ విద్యుత్ లభ్యత తక్కువగా ఉన్న ప్రాంతాలకు విస్తరించడం.
ఆధునిక మరియు అధిక విలువగల వ్యవసాయ పనిముట్ల వాడకం.
వ్యవసాయ యంత్రాలు మరియు పనిముట్ల సేకరణ కోసం రైతులకు ఆర్థిక సహాయం అందించండం.

VI. ఉల్లి నిల్వ చేయు గిడ్డంగి (25 మె,, టన్నులు) :

ఈ పథకములో భాగంగా 50% రాయితీతో 2 ఉల్లి నిల్వ చేయు గిడ్డంగులు 1.75 లక్షల వ్యయంతో అమలుపరచదానికి పథకము మంజూరీ అయినది.

పథకం యొక్క లక్ష్యాలు:

పంట అనంతర నిర్వహణలో, హ్యాండ్లింగ్, గ్రేడింగ్, ప్రీకాండిషనింగ్, ప్యాకేజింగ్, తాత్కాలిక నిల్వ, రవాణా, పంపిణీ, క్యూరింగ్ మరియు పండించడం మరియు సాధ్యమైన చోట దీర్ఘకాలిక నిల్వ వంటి కార్యకలాపాలు చేపట్టవచ్చు.

VII రైతు విజ్ఞాన యాత్రలు :

స్వరాష్ట్రములో 100 మంది రైతులకు రూ,, 1.00 లక్షతో రైతు శిక్షణ కార్యక్రమాలు నిర్వహించుటకు పథకము మంజూరీ అయినది.

ఇతర రాష్ట్రములో 35 మంది రైతులకు ఒక్కొక్క రైతుకు రూ,, 6000 చొప్పున మొత్తం రూ,, 2.10 లక్షలతో రైతు శిక్షణ కార్యక్రమాలు నిర్వహించుటకు పథకము మంజూరీ అయినది.

2. రాష్ట్రీయ కృషి వికాస యోజన పథకం (RKVY):

a. శాశ్వత పందిర్లు : 2021-22 సంవత్సరమునకు శాశ్వత పందిర్లకు గాను 35 యూనిట్లకు 50 లక్షల వ్యయంతో పథకం మంజూరి అయినది.

రాయితీ: రూ. 50,000/- 1 యూనిట్ కు (0.20 ఎకరానికి). అర్హత: 5 యూనిట్లు/ఒక రైతుకు.

పథకం యొక్క లక్ష్యాలు:

బీర, సొర, కాకర మరియు పందిరి వంటి తీగ జాతి కూరగాయలను ప్రోత్సహించడం.
యూనిట్ ప్రాంతానికి తీగ జాతి కూరగాయల ఉత్పాదకతను పెంచడం.
చీడ పీడల ఉదృతి తగ్గించడం ద్వారా కూరగాయల ఉత్పత్తుల నాణ్యతను పెంచడం.
తీగ జాతి కూరగాయల సాగు కోసం శాశ్వత పందిళ్ళను ఏర్పాటు చేయడానికి రైతులకు మద్దతు ఇవ్వడం.

b. మల్చింగ్ : రక్షిత సేద్యములో భాగంగా మిరప తోటలలో 50% రాయితీపై మల్చింగ్ విధానమునకు 20 ఎకరాలలో 4.64 లక్షల వ్యయంతో అమలుపరచడానికి పథకము మంజూరీ అయినది.

రాయితీ: రూ. 6,400/- ఎకరానికి. అర్హత: 5 ఎకరాలు /ఒక రైతుకు.

పథకం యొక్క లక్ష్యాలు:

3.ప్రధాన మంత్రి కృషి సించాయీ యోజన (PMKSY)

తెలంగాణ సూక్ష్మనీటిపారుదల పథకము (TSMIP) : 2021-22 సంవత్సరమునకు 257.00 హెక్టార్లలో బిందుసేద్యం మరియు 45.00 హెక్టార్లలో స్ప్రింక్లర్ల కొరకు పథకము మంజూరీ అయినది.

పథకం యొక్క లక్ష్యాలు:

వ్యవసాయాన్ని ఉత్పాదకంగా మార్చడం.
పర్యావరణపరంగా సున్నితమైనది మరియు గ్రామీణ వర్గాల సామాజిక స్థాయిని సంరక్షించగల సామర్థ్యం.
పర్యావరణ లేదా సామాజిక హాని లేకుండా అందుబాటులో ఉన్న భూమి, నీరు మరియు కార్మిక వనరుల నుండి ఎక్కువ ఉత్పత్తి చేయడానికి సహాయపడుతుంది.
అధిక వ్యవసాయ ఆదాయాన్ని పొందండి ఆన్-ఫార్మ్ మరియు ఆఫ్-ఫార్మ్ ఉపాధి మరియు జీవనోపాధి అవకాశాలు.

క్రమ సంఖ్య	పరికరముల పేరు	కేటగిరి	రాయితీ
1	బిందు సేద్యం	ఇతరులు	80%
		బి. సి/సన్నకారు/చిన్నకారు	90%
		ఎస్. సి/ ఎస్.టి	100%
2	తుంపర్ల సేద్యం	అన్ని కేటగిరిలు	75%

4.నూనెగింజలు మరియు ఆయిల్ పామ్ జాతీయ మిషన్ (NMEOOP):

పామ్ఆయిల్ సాగు కొరకు వరంగల్ జిల్లాలో 57101 ఎకరాలు గుర్తించగా 2022-23 సంవత్సరానికి 20000 ఎకరాలు లక్ష్యం నిర్దేశించనైనది. ఇందుకు గాను జిల్లాకు రాంచరణ్ ఆయిల్ ఇండస్ట్రీస్ కంపెనీని కేటాయించారు. సంగెం మండలములో నర్సరీని స్థాపించి ప్రస్తుతం 1.50 లక్షల మొక్కలు పెంచుతున్నారు. ఇప్పటి వరకు 9091 ఎకరాలకు లబ్దిదారుల ఎంపిక జరిగింది.

పథకం యొక్క లక్ష్యాలు:

తాజా పండ్ల బంచ్‌ల (FFBs) యొక్క ఆచరణీయ ధర యొక్క భావన ఆయిల్ పామ్ రైతులకు హామీ ఇవ్వబడిన రాబడిగా ప్రవేశపెట్టబడింది.
రైతులకు హామీ చెల్లింపు కోసం, 2012 నాటి CACP ఫార్ములా స్థానంలో FFBల కోసం ఫార్ములా ధర యొక్క భావన కూడా ప్రకటించబడుతుంది.
కొత్త పథకంలో, పరిశ్రమ ద్వారా రైతులకు చెల్లించే చెల్లింపు వయబిలిటీ ధర కంటే తక్కువగా ఉంటే, రైతుల చెల్లింపు వయబిలిటీ ధరకు చేరుకునేలా భారత ప్రభుత్వం వయబిలిటీ గ్యాప్ ఫండింగ్‌ను అందిస్తుంది.

5. పట్టు పరిశ్రమ :

పట్టు పరిశ్రమ వ్యవసాయ ఆధారిత కుటీర పరిశ్రమ, తక్కువ పెట్టుబడితో అధిక లాభము పొందగలిగే పట్టు పరిశ్రమ చిన్న, సన్నకారు రైతుల ఆర్ధిక పురోభివృద్ధికి తోడ్పడగలదు. 2021-22 సంవత్సరానికి మల్బరీ తోటలకు 150 ఎకరాల లక్ష్యం నిర్దేశించనైనది.